Sosyal medyada ve çeşitli haber sitelerinde paylaşılan iddiaya göre Çin, dünyanın en büyük havalimanını inşa ediyor. Çin’de yapımı devam eden Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın 29 Ekim 2018 tarihinde açılışı yapılan ve dünyanın en büyük havalimanı olma iddiasındaki İstanbul Havalimanı’ndan daha büyük olduğu da iddia edildi.

Sosyal medyadaki iddialarda Çin’deki Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı ve İstanbul Havalimanı’nın çeşitli yönleriyle karşılaştırıldığı görülüyor. Bu analiz kapsamında bahsi geçen bu iki havalimanının yüzölçümü, potansiyel yıllık yolcu sayısı, yolcu kapasitesi, terminal alanının büyüklüğü ve havalimanının maliyeti açısından dünyadaki diğer havalimanları arasında nerede olduklarına ilişkin bir çalışma yapıldı.

Analiz sonucunda Çin’deki Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın incelenen özelliklerin herhangi birinde dünyanın en büyüğü olmadığı sonucuna ulaşılıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 29 Ekim 2018’de açılışı yapılan İstanbul Havalimanı’nın ise tüm fazlarının tamamlanması sonrasında sahip olacağı yolcu kapasitesi itibariyle dünyanın en büyüğü olma potansiyeli taşıdığı söylenebilir.

Yüzölçümü açısından dünyanın en büyüğü Kral Fahd Uluslararası Havalimanı

World Atlas isimli internet sitesi tarafından derlenen ve en son 4 Nisan 2018 tarihinde güncellenen listede yüzölçümü itibariyle en büyük havalimanlarının hangileri olduğunu görmek mümkün. Listede ilk 15 şu şekilde:

İstanbul Havalimanı’nı inşa etmek amacıyla 7 Ekim 2013 tarihinde kurulan IGA’nın internet sitesinde, açılışı yapılan havalimanının 76,5 milyon metrekarelik bir alanı kapladığı ifade ediliyor. 76,5 milyon metrekare 7,650 hektara denk düşüyor ve bu noktada İstanbul Havalimanı’nın listeye üçüncü sıradan giriş yapabileceği söylenebilir.

Eylül 2019’da açılması planlanan Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın ise 6,620 akre yüzölçümüne sahip bir alanda inşa edilmekte olduğu biliniyor. Bu ise yaklaşık olarak 2,679 hektar alana denk geliyor. Bu bağlamda Pekin’de inşa edilmekte olan bu havalimanının listeye 14. sırada yer alan Amsterdam Havalimanının hemen altından girebileceği düşünülebilir.

Ağırlanan yolcu sayısında lider Hartsfield–Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı

Airport Council International tarafından hazırlanan raporda 2017 yılında en çok yolcu ağırlayan havalimanlarının bir listesine ulaşmak mümkün. Listede başı çeken 15 havalimanı ise şu şekilde:

İstanbul Havalimanı ile Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın yapımi 2017 yılında henüz tamamlanmamış olduğundan bu havalimanları böylesi bir listede yer almıyor. Buna karşın her iki havalimanının da sahip olacakları yolcu kapasitesine dair bazı verilere ulaşmak mümkün.

İGA’nın internet sitesinde tüm fazlarının 2027 yılı itibarıyla tamamlanması sonrasında İstanbul Havalimanı’nın yıllık 200 milyon yolcu kapasitesine sahip olacağı belirtiliyor. Anadolu Ajansı’nın konuyla ilgili hazırlamış olduğu haberde ise tüm fazların 2023 yılına değin tamamlanacağı vurgulanıyor. Henüz ilk fazı tamamlanmış olan İstanbul Havalimanı an itibariyle 90 milyon yolcu kapasitesine sahip.

Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın açılmasından sonra ilk aşamada 45 milyon, 2025 yılı itibariyle 70 milyon ve sonrasında 100 milyonu aşacak şekilde yolcu kapasitesine sahip olacağı vurgulanıyor.

Yolcu kapasitesi yolcu sayısını belirlemeyebilir

Ancak her iki havalimanı için de vurgulanması gereken önemli bir nokta yolcu kapasitesinin ağırlanacak olan yolcu sayısını direkt olarak belirleyemeyeceği.

İstanbul Atatürk Havalimanı’na uğrayacağı düşünülen yolcuların büyük bir kısmının bundan sonra yeni havalimanına uğrayacağı düşünülebilir. Bunun en kritik nedeni ise İstanbul Atatürk Havalimanı’nın 31 Aralık 2018 itibariyle iç ve dış hat uçuşlara kapatılıyor olması. 2017 yılında bu havalimanında ağırlanan yolcu sayısı üzerinden bir değerlendirme yapılırsa yeni havalimanının ilk aşamada herhangi sıradışı bir gelişme yaşanmaması halinde yıllık 60-65 milyon civarında yolcu ağırlama potansiyeli olduğu görülüyor. Bu havalimanının İstanbul’u önemli bir transfer bölgesi haline getireceğini öngören çeşitli iddialar bulunmakta ve bu durumun, gerçekleşmesi halinde yolcu sayısına ilişkin potansiyeli artırabileceği de söylenebilir. Ancak ilk aşamada yıllık 90 milyon yolcu kapasitesine sahip olacak olan İstanbul Havalimanı, tam kapasite çalışsa dahi 2017 yılında 104 milyona yakın yolcuyu ağırlayan Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı veya aynı yıl 96 milyona yakın yolcuyu ağırlayan Pekin Capital Uluslararası Havalimanı’nın ulaştığı yolcu sayısını karşılayabilecek konumda değil.

Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı açıldığında ise bugün faaliyette olan ve Pekin Capital Uluslararası Havalimanı’ndan sonra şehrin ikinci havalimanı olarak hizmet veren Pekin Nanyuan Havalimanı’nın kapanması bekleniyor. Kapatılacak olan bu havalimanı 2017 yılında 6 milyona yakın yolcu ağırlamış. İnşaatı süren bu havalimanının Pekin Capital Uluslararası Havalimanı’nın üzerindeki yükün de bir kısmını alacağı ifade ediliyor. Ancak yolcu sayılarının yer aldığı listede ikinci sırada yer alan Pekin Capital Uluslararası Havalimanı’ndan ne kadar yolcunun Pekin’de açılacak olan bu yeni havalimanına kanalize edileceğini öngörmek zor. Bu bağlamda yeni havalimanının listede bulunabileceği yere dair de pek bir şey söylemek mümkün gözükmüyor. Ancak yakın dönemde ilk sıralarda yer almasının olası durmadığı dile getirilebilir.

İstanbul Havalimanı yolcu kapasitesi itibariyle dünyanın en büyüğü olabilir mi?

Ağırlanacak yolcu sayısı bakımından Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı veya İstanbul Havalimanı’nın açılışları sonrasında ilk aşamada sıralamada başı çekmeleri zor görünse de yolcu kapasitesi bakımından her iki havalimanı da oluşturulabilecek bu tarz bir listede gelecekte zirveye oynayabilir.

Her ne kadar havalimanlarının yolcu kapasitelerini baz alan bir listeye ulaşılamasa da tüm fazlarının tamamlanması sonucu yılda 200 milyon yolcuya hizmet verebileceği öngörülen İstanbul Havalimanının bu tarz bir listede başı çekebileceği söylenebilir. Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı için ise tamamlanması durumunda yılda en fazla 130 milyon yolcuya kadar hizmet verebileceğine dair açıklamalar bulunuyor.

Geçtiğimiz sene 104 milyona yakın yolcu ağırlayan Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı’nın yolcu kapasitesine dair ise net bir bilgiye ulaşılamıyor. Ancak bu havalimanının bir renovasyon sürecinde olduğu ve bu anlamda yolcu kapasitesinin de artırılmaya çalışıldığı söylenebilir.

Terminal alanının büyüklüğü açısından ne söylenebilir?

DW’nın Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı üzerine hazırlamış olduğu bir videoda bu havalimanının “dünyanın en büyük havalimanı” olacağı vurgulanırken havalimanının terminal alanının 700 bin metrekareden oluşacağı ifade ediliyor. Ancak bu istatistiğin de bahsi geçen havalimanını dile getirilen özellik bağlamında en üst sıraya taşıyacağını söylemek güç. Her ne kadar tüm havalimanlarındaki terminal alanlarının büyüklüğüne dair bir istatistiğe ulaşılamasa da İstanbul Havalimanı’nın terminal binasının 1,44 milyon metrekare alana sahip olduğu biliniyor.

Maliyet açısından Al Maktoum Uluslararası Havalimanı başı çekenler arasında

Haziran 2016’da yayınlanan İstanbul Yeni Havalimanı Ekonomik Etki Analizi başlıklı rapora göre İstanbul Havalimanı’nın maliyeti tahmini olarak 10,25 milyar avro. Bu yaklaşık olarak 11,6 milyar dolara denk geliyor. Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın ise yaklaşık 11,26 milyar dolara mal olacağı ifade ediliyor.

Havalimanı maliyetlerini gösteren güvenilir bir tabloya ulaşmak mümkün olmasa da her iki havalimanının da maliyetleri açısından oluşturulabilecek böylesi bir listenin en tepesinde yer alabileceğini söylemek güç. Nitekim Dubai’de bulunan Al Maktoum Uluslararası Havalimanı’nın maliyetinin 32 milyar dolara ulaşabileceği çeşitli raporlarda dile getiriliyor. Benzer sekilde Hong Kong Uluslararası Havalimanı’nın yaklaşık 20 milyar dolara mal olduğu belirtiliyor.

Özetle analiz kapsamında incelenen özelliklerin herhangi birinde Çin’deki Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın dünyanın en büyüğü olarak değerlendirilemeyeceği söylenebilir. İstanbul Havalimanı’nın ise tüm fazlarının tamamlanması sonrasında sahip olacağı yolcu kapasitesi bağlamında dünyanın en büyüğü olma potansiyeli taşıdığı ifade edilebilir.

Ancak bu noktada geleceğe dönük böylesi iddiaların muğlak kalıyor oluşunun altını çizmekte fayda var. Nitekim havalimanının tüm fazlarının tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde dünyanın farklı bir yerinde başlatılması muhtemel başka bir havalimanı projesinin kendisine İstanbul Havalimanı’nın ulaşmayı hedeflediği yolcu kapasitesini aşan sayıda bir hedef göstermesi ihtimali her zaman bulunuyor. Henüz böylesi bir projeye ilişkin herhangi bir bilgi bulunmasa da geleceğe yönelik tahminleri değerlendirirken veya iddialarda bulunurken bu noktanın göz ardı edilmemesi gerekiyor.